เอกสารสิทธิ์ที่ดินในประเทศไทยมีหลายประเภท โดยสามารถแบ่งออกเป็นประเภทหลัก ๆ ดังนี้:
- โฉนดที่ดิน (น.ส.4 หรือ ครุฑแดง): เป็นหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์ที่ดิน ผู้ถือครองมีสิทธิ์เต็มที่ในการครอบครอง ใช้ประโยชน์ โอน หรือจำนองที่ดินได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย Department of Labor
- หนังสือรับรองการทำประโยชน์:
- น.ส.3 ก. (ครุฑเขียว): ออกในพื้นที่ที่มีระวางรูปถ่ายทางอากาศ ผู้ถือครองสามารถโอน จำนอง หรือทำธุรกรรมเกี่ยวกับที่ดินได้ แต่สิทธิ์อาจน้อยกว่าโฉนดที่ดิน Department of Labor
- น.ส.3 ข. (ครุฑดำ): ออกในพื้นที่ที่ไม่มีระวางรูปถ่ายทางอากาศ สิทธิ์ในการครอบครองและโอนอาจมีข้อจำกัดมากกว่า น.ส.3 ก. Department of Labor
- น.ส.3: ออกในพื้นที่ที่ยังไม่มีการสำรวจรูปถ่ายทางอากาศ สิทธิ์ในการครอบครองและโอนอาจมีข้อจำกัดมากกว่า น.ส.3 ก. และ น.ส.3 ข. Department of Labor
- ใบจอง (น.ส.2): เป็นหนังสือที่ทางราชการออกให้เพื่อแสดงความยินยอมให้ครอบครองและทำประโยชน์ในที่ดินชั่วคราว ผู้ถือครองต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กำหนด และไม่สามารถโอนสิทธิ์ได้จนกว่าจะได้รับหนังสือรับรองการทำประโยชน์หรือโฉนดที่ดิน Department of Labor
- แบบแจ้งการครอบครองที่ดิน (ส.ค.1): เป็นหลักฐานที่ผู้ครอบครองแจ้งว่าตนครอบครองที่ดินแปลงใดอยู่ แต่ไม่ใช่หนังสือแสดงสิทธิ์ที่ดินตามกฎหมาย ปัจจุบันไม่มีการออก ส.ค.1 แล้ว Department of Labor
- หนังสือแสดงสิทธิ์ในที่ดิน ส.ป.ก. 4-01: ออกโดยสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม เพื่อจัดสรรที่ดินให้เกษตรกรที่ไม่มีที่ดินทำกิน ผู้ถือครองไม่สามารถโอนสิทธิ์ได้ ยกเว้นการตกทอดทางมรดก DDProperty
- หนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ (อ.ช.2): ออกโดยนิคมสร้างตนเอง ในพื้นที่ที่รัฐบาลกำหนดให้เป็นเขตนิคมสร้างตนเอง ผู้ถือครองต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขของนิคม และมีเงื่อนไขควบคุมการขายต่อที่ดินภายในระยะเวลาที่กำหนด DDProperty
การทำความเข้าใจประเภทของเอกสารสิทธิ์ที่ดินเป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากแต่ละประเภทมีสิทธิ์และข้อจำกัดที่แตกต่างกัน ควรตรวจสอบเอกสารสิทธิ์ก่อนการซื้อขายหรือทำธุรกรรมเกี่ยวกับที่ดิน เพื่อป้องกันปัญหาทางกฎหมายในอนาคต